ΔΙΟΝΥΣΗΣ Β. ΒΡΟΧΙΔΗΣ, MD, PhD, FACS, FRCSC

Είδη Παθήσεων - Κυστικές Νόσοι του Ήπατος (Εχινόκοκκοι Κύστεις)

Αιτιολογία και Παθοφυσιολογία της Νόσου

Η λοίμωξη από το παράσιτο Echinococcus είναι μία ζωονόσος και μπορεί να εκδηλωθεί με μία (συνηθέστερα) ή περισσότερες κύστεις στο συκώτι. Η εκδήλωσή της προϋποθέτει επαφή με σκυλιά και πρόβατα, γιατί ο άνθρωπος αποτελεί ενδιάμεσο ξενιστή στον κύκλο του παρασίτου που συμπεριλαμβάνει τα ζώα αυτά. Δύο είναι τα είδη του παρασίτου που οδηγούν στην εχινοκοκκίαση. Το Echinococcus granulosus (πολύ συχνότερο) και το Echinococcus multilocularis (εικόνα 1).

Η εχινόκοκκος κύστη μπορεί να φτάσει σε μέγεθος έως και τα 20 cm. Το τoίχωμά της έχει πάχος 5 mm και αποτελείται από ένα εξωκυστικό και ένα ενδοκυστικό στρώμα (κάψες). Από το ενδοκυστικό στρώμα παράγονται “θυγατέρες” κύστεις και το διάφανο κυστικό υγρό. Το 70% των κύστεων εντοπίζεται στο δεξιό ηπατικό λοβό, ενώ στο 15% των περιπτώσεων υπάρχουν κύστεις και στους δύο λοβούς.

Φυσική Ιστορία και Κλινική Εικόνα της Νόσου

Η επίπτωση της εχινοκοκκίασης φθίνει συνεχώς, καθώς βελτιώνονται οι συνθήκες υγιεινής. Απαντάται συχνότερα στη Νότια Αμερική, στην Αυστραλία, στη Νέα Ζηλανδία, στην Τουρκία και, λιγότερο πια, στα Βαλκάνια. Η μόλυνση του ανθρώπου γίνεται πιθανότατα κατά την παιδική ηλικία. Η νόσος παραμένει “σιωπηλή” για πολλά χρόνια, έως ότου δημιουργηθούν συμπτώματα από την αύξηση του μεγέθους των ηπατικών κύστεων ή από την ανάπτυξη επιπλοκών (ρήξη στα χοληφόρα με ίκτερο, μικροβιακή επιμόλυνση, κτλ).

Διάγνωση της Νόσου

Η διάγνωση τίθεται με συνδυασμό ορολογικών εξετάσεων (αντιεχινοκοκκικά αντισώματα) και απεικονιστικών μεθόδων. Τόσο στην αξονική όσο και στη μαγνητική τομογραφία η εχινόκοκκος κύστη μπορεί να παρουσιάζει περιφερική αποτιτάνωση και να περιέχει “θυγατέρες” κύστεις και ακτινολογική “άμμο”. Τις περισσότερες φορές πραγματοποιείται και μαγνητική χολαγγειογραφία για αποσαφήνιση της σχέσης της κύστης με το χολαγγειακό δέντρο. Η παρακέντηση ύποτων για εχινόκοκκο βλαβών αντενδείκνυται πλήρως, εξαιτίας της αναφυλακτικής αντίδρασης που μπορεί να προκληθεί από την ενδοπεριτοναϊκή διασπορά του κυστικού περιεχομένου κατά την τοποθέτηση της διαγνωστικής βελόνης.

Θεραπεία της Νόσου

Η θεραπεία της εχινοκοκκίασης ξεκινά με τη λήψη αντιπαρασιτικών σκευασμάτων (mebendazole, albendazole) και ολοκληρώνεται με χειρουργική παρέμβαση. Τρεις είναι οι πιο συνηθησμένες χειρουργικές επεμβάσεις που αφορούν στις εχινοκόκκους κύστεις: α) η κένωση της κύστης με πλήρη εκτομή της ενδοκυστικής κάψας, β) η εκτομή της κύστης en bloc (μαζί και η εξωκυστική κάψα) και γ) η ηπατεκτομή. Η χειρουργική αντιμετώπιση της εχινοκοκκίασης συνεπάγεται νοσηρότητα και θνητότητα 30% και 1% αντίστοιχα.

Εικόνα 1. Παρασκεύασμα αριστερής εκτεταμμένης ηπατεκτομής σε ασθενή 48 ετών με εχινοκοκκίαση από Echinococcus Multilocularis.

« επιστροφή στα είδη παθήσεων