ΔΙΟΝΥΣΗΣ Β. ΒΡΟΧΙΔΗΣ, MD, PhD, FACS, FRCSC

Είδη Παθήσεων - Παγκρεατικό Αδενοκαρκίνωμα

Ορισμός

Το πάγκρεας παράγει ένζυμα που διασπούν τις τροφές που καταναλώνουμε. Επίσης παράγει διάφορες ορμόνες, όπως η ινσουλίνη και το γλουκαγόνο. Το πάγκρεας είναι ένα μικρό όργανο με σχήμα και μέγεθος αχλαδιού, το οποίο βρίσκεται πίσω από το στομάχι. Ο συνηθέστερος (>95%) κακοήθης όγκος του παγκρέατος είναι το αδενοκαρκίνωμα (εικόνα 1). Στην περίπτωση αυτή, τα παγκρεατικά επιθηλιακά κύτταρα πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και δημιουργούν καρκινικές εστίες. Το παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα διακρίνεται σε τρεις κατηγορίες: α) την τοπική νόσο, όταν ο όγκος περιορίζεται στο πάγκρεας, β) την τοπική – προχωρημένη νόσο, όταν ο παγκρεατικός όγκος διηθεί παρακείμενα μεγάλα ζωτικά αγγεία (πυλαία φλέβα, άνω μεσεντέριο αρτηρία, κτλ) και τη μεταστατική νόσο, όταν ανιχνεύονται καρκινικές μεταστάσεις σε άλλα όργανα (ήπαρ, πνεύμονες, κτλ).

Αιτιολογία

Η αιτία ανάπτυξης αδενοκαρκινώματος του παγκρέατος δεν είναι ακόμη γνωστή.

Συμπτωματολογία

Το παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα αρχικά δεν προκαλεί συμπτώματα. Όταν αυτά εμφανίζονται, είναι συνήθως άτυπα. Σε πολλές περιπτώσεις ανακαλύπτεται μόνον αφού έχει δώσει απομακρυσμένες μεταστάσεις. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι η ναυτία, η απώλεια όρεξης, η απώλεια βάρους, ο επιγαστρικός πόνος (ενίοτε αντανακλών στην πλάτη), ο έμετος και ο ίκτερος.

Διάγνωση

Η κλινική εξέταση δεν είναι συνήθως αποκαλυπτική. Οι αιματολογικές εξετάσεις μπορούν κάποιες φορές, αλλά μόνον έμμεσα, να δηλώσουν την παρουσία της νόσου (αυξημένη χολερυθρίνη, αυξημένο σάκχαρο, αυξημένος καρκινικός δείκτης CA19-9). Η διάγνωση τίθεται με τις απεικονιστικές εξετάσεις. Συχνότερα χρησιμοποιούμενες είναι η πολυτομική αξονική τομογραφία τριπλής φάσης (MDCT), η μαγνητική τομογραφία/χολαγγειογραφία (MRI/MRCP), η ενδοσκοπική ανάστροφη χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP) και το ενδοσκοπικό υπέρηχο (EUS). Ο μεταστατικός έλεγχος γίνεται με τη χρήση τομογραφίας εκπομπής ποζιτρονίων (FDG-PET). Η βιοψία της μάζας είναι απαραίτητη, μόνο αν δεν υφίσταται ένδειξη χειρουργικής εξαίρεσής της.

Θεραπεία

Mόνη πιθανότητα θεραπείας αποτελεί η κατάλληλη χειρουργική εξαίρεση (επέβαση Whipple’s, ουραία παγκρεατεκτομή, κτλ). Η άμεση χειρουργική επέμβαση, που συνήθως εφαρμόζεται στην τοπική μορφή της νόσου, προσδίδει πενταετή επιβίωση κοντά στο 25%. Η ακτινοχημειοθεραπεία σε συνδυασμό με την χειρουργική εξαίρεση εφαρμόζονται στην τοπική-προχωρημένη μορφή της νόσου. Τέλος, η ύπαρξη μεταστάσεων γενικά αποκλείει τις χειρουργικές λύσεις και οδηγεί στη χρήση παρηγορικής μόνο χημειοθεραπείας. Στην περίπτωση αυτή, η διάμεση επιβίωση δύσκολα υπερβαίνει τους 4 μήνες.

Εικόνα 1. Τυπικό αδενοκαρκίνωμα μεγέθους 4 εκατοστών (λευκό βέλος) της κεφαλής του παγκρέατος σε παρασκεύασμα παγκρεατικοδωδεκαδακτυλεκτομής (επέμβαση Whipple’s). Η κεφαλή του παγκρέατος περιβάλλεται από το δωδεκαδάκτυλο, το οποίο έχει διανοιχθεί επιμήκως.

« επιστροφή στα είδη παθήσεων