Τηλεφωνική Επικοινωνία +30 2310 220732   Επικοινωνία μέσω Email info@vrochides.com
Vrochides

ΔΙΟΝΥΣΗΣ Β. ΒΡΟΧΙΔΗΣ, MD, PhD, FACS, FRCSC

ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΗΠΑΤΟΣ, ΧΟΛΗΦΟΡΩΝ, ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ KAI ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ
 
  X

Είδη Παθήσεων - Ηπατοκυτταρικός Καρκίνος

Επιδημιολογία της Νόσου

Ο ηπατοκυτταρικός καρκίνος είναι το συχνότερο κακόηθες νεόπλασμα του ήπατος. Ευθύνεται για 500000 θανάτους ανά έτος παγκοσμίως. Η ετήσια επίπτωσή του διαρκώς αυξάνει και σήμερα ανέρχεται σε περίπου 150 νέα περιστατικά ανά 1000000 πληθυσμού ανά έτος. Αφορά κυρίως άνδρες ασθενείς μετά το 50ο έτος ηλικίας.

Ο ηπατοκυτταρικός καρκίνος συνήθως αναπτύσσεται σε έδαφος κίρρωσης. Στο δυτικό ημισφαίριο το ποσοστό συνύπαρξης ηπατικής κίρρωσης ξεπερνά το 80%. Στις περιπτώσεις αυτές, ο θάνατος του ασθενούς μπορεί να προέρθει τόσο από τον καρκίνο (σε ποσοστό 60%) όσο και από τις επιπλοκές της κίρρωσης (στο υπόλοιπο 40%).

Τρείς είναι οι βασικές μορφές της νόσου: η μονήρης (συνθέστερη), η διηθητική και η πολυεστιακή (έχει τη χειρότερη πρόγνωση).

Υπάρχουν αποδεδειγμένοι προδιαθεσικοί παράγοντες ανάπτυξης ηπατοκυτταρικού καρκίνου. Σημαντικότερος όλων αποτελεί η ηπατική κίρρωση, ανεξαρτήτως αιτιολογίας (2% πιθανότητα ανάπτυξης κακοήθειας ανά έτος, από τη διάγνωση της κίρρωσης). Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι η λοίμωξη από τους ιούς της ηπατίτιδας Β & C, η κατάχρηση αιθανόλης (αλκοόλ), η μη-αιθανολική στεάτωση, η έκθεση σε αφλατοξίνες, ορισμένα μεταβολικά νοσήματα (αιμοχρωμάτωση, ανεπάρκεια της α1-αντιθρυψίνης, κτλ) και η ύπαρξη ηπατικού αδενώματος.

Διάγνωση

Η κλινική εικόνα του ασθενούς με ηπατοκυτταρικό καρκίνο εξαρτάται από τη συνύπαρξη ή όχι της κίρρωσης. Όταν δεν κυριαρχούν τα συμπτώματα από την ηπατική κίρρωση, τότε ο καρκίνος μπορεί να εκδηλωθεί με κοιλιακά ενοχλήματα, απώλεια βάρους, αίσθημα κόπωσης και πυρετό. Σπάνια παρατηρούνται υπόταση (αυτόματη ρήξη του όγκου) και ξαφνικός θάνατος (πνευμονική εμβολή). Ωστόσο, με τα προγράμματα τακτικής απεικονιστικής παρακολούθησης των κιρρωτικών ασθενών, το ποσοστό των ασυμπτωματικών (από την κακοήθεια και όχι από την κίρρωση) αρρώστων που διαγιγνώσκονται με ηπατοκυτταρικό καρκίνο διαρκώς αυξάνει (ξεπερνά το 90%).

Οι ηπατικές βιοχημικές εξετάσεις λίγο βοηθούν (ειδικά στους κιρρωτικούς) στην ανίχνευση του ηπατοκυτταρικού καρκίνου. Η διάγνωση τίθεται κυρίως με τη χρήση απεικονιστικών μεθόδων (υπέρηχος, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία). Συγκεκριμένα, ένας ασθενής θεωρείται ότι έχει καρκίνο, όταν ανιχνεύεται στο ήπαρ του μία μάζα > 1 cm με δύο διαφορετικού είδους απεικονιστικές εξετάσεις και όταν ισχύει τουλάγχιστον ένα από τα ακόλουθα: 1) aF-p > 200 ng/ml, 2) μάζα με έντονη αρτηριακή πρόσληψη (εικόνα 1), 3) ιστολογική επιβεβαίωση με βιοψία.

Βαρύτητα και Φυσική Ιστορία της Νόσου

Ο ασθενής με ηπατοκυτταρικό καρκίνο (με ή χωρίς κίρρωση) δύσκολα επιβιώνει για περισσότερους από 18 μήνες χωρίς θεραπεία. Συνήθως καταλήγει είτε από την αύξηση του καρκινικού φορτίου (αύξηση μεγέθους, διήθηση ηπατικών αγγείων, μεταστάσεις) είτε από την ηπατική ανεπάρκεια. Οι συχνότερες μεταστάσεις ανιχνεύονται στα επινεφρίδια, στα οστά και στον εγκέφαλο.

Η βαρύτητα της νόσου σχετίζεται με τον αριθμό των ανιχνευόμενων ηπατικών μαζών, με το μέγεθος των μαζών, με την ύπαρξη ή όχι διήθησης των αγγείων του ήπατος και με την ύπαρξη ή όχι ηπατικών μεταστάσεων. Με βάση αυτές τις παραμέτρους (αλλά και κάποιες ακόμα που συνεκτιμούν τη βαρύτητα της συνυπάρχουσας κίρρωσης) έχουν κατασκευαστεί υπολογιστικά εργαλεία (CLIP, AJCC, Okuda, BCLC, κριτήρια Μιλάνου, κ.ά.) που αφενός εκτιμούν την πρόγνωση, αφετέρου βοηθούν στην επιλογή της βέλτιστης θεραπευτικής παρέμβασης.

Η φυσική ιστορία της νόσου μετά από θεραπεία εξαρτάται από την έκταση της νόσου και από τον τρόπο αντιμετώπισής της. Έτσι, ένας κιρρωτικός ασθενής με έναν όζο ηπατοκυτταρικού καρκίνου μεγέθους < 5 cm έχει πενταετή επιβίωση > 70% μετά από μεταμόσχευση ήπατος. Ένας μη-κιρρωτικός ασθενής με τον ίδιο καρκίνο έχει πενταετή επιβίωση > 60% μετά από ηπατεκτομή. Από την άλλη πλευρά, ανεγχείρητοι, μεγάλοι (> 7 cm) ή πολλαπλοί (n > 5) όζοι δύσκολα οδηγούν σε επιβιώσεις που υπερβαίνουν τους 12 μήνες, παρά τις μη χειρουργικές θεραπευτικές παρεμβάσεις (χημειοεμβολισμός, τοπική καταστροφή με ραδιοκύματα, χημειοθεραπεία).

Θεραπεία της Νόσου

Η καλύτερη θεραπεία του ηπατοκυτταρικού καρκίνου για τον ασθενή με κίρρωση είναι η μεταμόσχευση ήπατος. Η αμέσως επόμενη καλύτερη επιλογή είναι η ηπατκετομή. Η τοπική καταστροφή με ραδιοσυχνότητες ή με ραδιοκύματα, ο χημειοεμβολισμός και η χημειοθεραπεία έχουν επικουρικό ή παρηγορικό ρόλο. Από την άλλη πλευρά, η καλύτερη θεραπεία του ηπατοκυτταρικού καρκίνου για τον ασθενή χωρίς κίρρωση είναι η ηπατεκτομή.

Εικόνα 1. Τυπική εικόνα νεόπλαστων αγγείων ευμεγέθους μάζας ηπατοκυτταρικού καρκίνου σε κιρρωτικό ασθενή.

« επιστροφή στα είδη παθήσεων

Δρ. ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΒΡΟΧΙΔΗΣ

Associate Professor in Surgery,
Department of HPB Surgery,
University of North Carolina